توضیحات
اندیشه ترقی با سیر تکاملی انسان درتاریخ، اندیشه کلیدی و مرکزی تقریباً همه متفکران قرن 18 اروپاست. در بین این متفکران، بحث کانت در مورد رشد تاریخی انسان از همه جذاب‌تر و حکیمانه‌تر است. کتاب رشد عقل حاوی شرح مقاله‌ای است که کانت در آن به این مسئله پرداخته است. تکامل تاریخی انسان اجمالاً عبارت است از حرکت تاریخی انسان از توحش به تمدن، از نقص به کمال، از زندگی احساسی به حیات عقلانی و از حیوانیت به الوهیت. نشانه‌های این تکامل تاریخی عبارت است از کاهش تضاد بین انسان‌ها، افزایش وحدت و یگانگی، آزادی، برابری و عقلانیت. در این مسیر به تدریج حکومت‌های استبدادی از جوامع بشری حذف می‌شوند و عقلانیت آزادی و برابری به نام دموکراسی و به عنوان تنها صورت ممکن حکومت الهی، بر جهان حاکم خواهد شد. گوهر دموکراسی عبارت است از حکومت عقل به عنوان تنها نماینده خداوند در زمین و شاخص عقلانیت عبارت است از دو مفهوم کلیدی آزادی و برابری. طرح پنهان طبیعت برای یک نظام سیاسی فراگیر
متن: تاریخ نوع انسان را می‌توان در مجموع به عنوان طرح پنهان طبیعت برای یک نظام سیاسی کامل داخلی، و به همین منظور، خارجی، در نظر گرفت که به عنوان تنها وضعیت ممکن می‌تواند استعدادهای خود را از طریق آن، در وجود انسان به نحو کامل بپروراند. این اصل نتیجه‌ی اصل قبلی است.
متن: قابل ملاحظه است که فلسفه هم می‌تواند اعتقاد به دوره‌ی حکومت هزارساله داشته باشد. اما این دوره در مورد فلسفه از نوعی است که با شناخت درست معنای آن، حتی دورادور و غیرمستقیم می‌توان به جریان تحقق آن، شتاب بخشید؛ پس در اشتیاق و التهاب برای رسیدن به این مقطع چیزی کم ندارد.
متن: این امر فقط به این طریق ممکن است که ببینیم آیا تجربه می‌تواند پیمودن چنین مسیری را برای طبیعت نشان دهد؟ به نظر من تاحدودی «جواب مثبت است»؛ زیرا به نظر می‌رسد این چرخه‌ی حوادث برای رسیدن به کمال، آن قدر وقت لازم دارد که بخش کوچکی که انسان تاکنون از سر گذرانده است اجازه نمی‌دهد با اطمینان، کل زمان و شکل این چرخه و نسبت اجزای آن را به کل آن تعیین کنیم. این‌کار آسان‌تر از این نیست که بخواهیم با استفاده از مشاهدات نجومی‌ای که تاکنون انجام شده است، تعیین کنیم که مسیر خورشید ما با مجموعه‌ی سیاره‌هایش در داخل نظام ستارگان ثابت (یا کهکشان ) چگونه است. گرچه از قانون کلی نظام شکل‌گیری جهان و از مقدار کمی که از مشاهدات خود آموخته‌ایم می‌توان با اطمینان نتیجه گرفت که چنین چرخه‌ای ( یعنی حرکت روبه تکامل تاریخ ) در واقع وجوددارد.
